Dân có quyền đuổi những công bộc hư hỏng
“Chính phủ cộng hòa dân chủ là gì? Là đày tớ chung của dân, từ chủ tịch toàn quốc đến làng. Dân là chủ thì Chính phủ phải là đày tớ. Làm việc ngày nay không phải để thăng quan phát tài. Nếu Chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ”.* * Hồ Chí Minh toàn tập. Tập 5. NXBCTQG. Hà Nội 1995, tr.60.
Hoàn toàn có thể nói như vậy về vị trí của Sơn
Trà đối với thành phố Đà Nẵng. Nếu trước đây muốn đến chân núi Sơn Trà, người Đà
Nẵng phải đi gần 15 cây số từ trung tâm thành phố. Còn bây giờ, sau khi có cầu
xoay Sông Hàn thì chỉ cần 5 cây số. Mai đây, khi cầu Thuận Phước bắc qua cửa
biển vào ngay chân núi, khoảng cách rút xuống còn 5 phút chạy xe máy.
Đến chân núi thì gần, nhưng để đi hết cái ngọn
núi có 3 đỉnh, đỉnh cao nhất là 696m so với mực nước biển, cần nhiều hơn một
ngày mới có thể khám phá hết sự hoang dã và hùng vĩ của bán đảo này.
Là
một di tích lịch sử văn hóa đã được công nhận, nhưng Hải Vân Quan lại
có một “số phận” hẩm hiu nhất là kể từ khi khai thông hầm đèo Hải Vân.
Sự hoang vắng giữa chốn sương mờ ảo, sự ứng xử vô tình của con người và
sự bào mòn của thiên nhiên đã làm Hải Vân Quan bị biến dạng…
Dấu xưa huy hoàng
Sử
sách chép rằng, năm Bính Tuất (1826), vua Minh Mạng thứ 7 đã cho xây
đắp cửa Hải Vân ở đỉnh núi Hải Vân trong cảnh núi đèo hoang vu. Trước
đó, vào khoảng năm 1470, khi đi ngang qua đèo Hải Vân, vua Lê Thánh Tông
thấy cảnh đẹp và địa hình núi non hiểm trở nên đã đặt cho nơi đây là
“Thiên hạ đệ nhất hùng quan”. Về sau, trải qua nhiều đời vua, chúa của
triều Nguyễn và thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Hải Vân Quan vẫn luôn
được xem trọng với vị trí chiến lược về chính trị, an ninh và quốc
phòng. Dấu tích xưa của Hải Vân Quan vẫn được lưu lại trong các thư tịch
cổ nước nhà. Biết bao tấm gương của tổ tiên người Việt đã băng rừng,
trèo đèo, lội suối với bao hiểm nguy để dựng xây nên một vùng đất phương
Nam màu mỡ và trù phú như ngày hôm nay. Tên tuổi của Lê Đại Hành, Lý
Thường Kiệt, Trần Nhân Tông, Lê Thánh Tông, Nguyễn Hoàng, Nguyễn Đình
Chiểu, Nguyễn Tri Phương... vẫn được người đời sau hết lời ca tụng.
Từ
xưa, Hải Vân Quan vừa là trạm trung chuyển, điểm dừng chân, trên con
đường thiên lý Bắc-Nam, vừa là vùng cửa ngõ của nước Đại Nam, đồng thời
trở thành cột mốc ranh giới phân định giữa Thừa Thiên Huế và TP. Đà Nẵng
bây giờ.
Không
những thế, Hải Vân Quan còn nằm trên một địa thế khá lý tưởng. Địa hình
cheo leo, khúc khuỷu, khí hậu mát mẻ quanh năm. Đó là chốn “thiên cảnh
bồng lai” nằm giữa hai bãi biển đẹp (Lăng Cô và Nam Ô), một bên là núi
với sương trắng bao phủ quanh năm, một bên là biển hiền hòa soi mình
trong ánh nắng vàng, từng làm lay động tâm hồn biết bao người. Từ trên
Hải Vân Quan nhìn về hai phía, du khách sẽ chiêm ngưỡng cảnh sắc trời
mây kỳ vĩ của thiên nhiên ban tặng với những chứng tích của nhiều thời
kỳ lịch sử huy hoàng, là niềm tự hào về quá khứ vàng son của khúc ca
khải hoàn “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”.
Chạnh lòng cho di tích!
Dấu
xưa huy hoàng là vậy, con đường thiên lý Bắc- Nam quanh co, trắc trở là
thế nhưng từ năm 2000, khi hầm đèo Hải Vân- công trình thế kỷ XXI được
thông xe, Hải Vân Quan càng vắng người qua lại. Hơn 10 năm trôi qua, mặc
dù đã được xếp hạng là một di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh, song di
tích này vẫn chưa được trùng tu, tôn tạo (?).
Men
theo con đường nhỏ dốc và lởm chởm đá để lên cổng Hải Vân Quan, chúng
tôi thấy cổng vòm cao bám đầy rêu xanh mang dấu ấn thời gian. Cổng Hải
Vân giờ rất ít người qua lại, cũng chẳng còn người đứng gác hay bảo vệ.
Quang cảnh đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là nham nhở dây leo, cỏ cây
hoang dại xen lẫn trong những hầm hố, bám níu trên cổng thành. Dấu tích
thời gian của sáu chữ “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” vang danh một thời
cũng dần mờ theo năm tháng.
Lên
đến Hải Vân Quan, thoả sức nhìn cảnh trời mây, chúng tôi còn nhìn thấy
nhiều lô cốt sụt bể nắp nằm nghiêng ngả. Gần các lô cốt này là những lỗ
châu mai “bám” nhiều cỏ lau, cây dại. Lân la cùng đoàn cựu chiến binh
viếng thăm Hải Vân Quan, một cựu chiến binh đến từ Thái Bình cho chúng
tôi biết, những lô cốt này được người Pháp xây dựng vì mục đích quân sự
với nhiều hình dạng, quay về các hướng khác nhau để kiểm soát tuyến
đường huyết mạch nối liền đất nước, Quốc lộ 1A, nhưng giờ chổng chơ
chẳng khác gì phế tích (!?). Nằm liền kề là một ngôi nhà, vốn xưa kia là
trụ sở của những người trông coi Hải Vân Quan, giờ cũng bị bỏ hoang.
Nhìn
cổng Hải Vân Quan cùng với những lô cốt, lỗ châu mai đang “gồng mình”
chống chọi lại sức tàn phá của thiên nhiên, chúng tôi cảm thấy xót xa
cho di tích. Không biết đến bao giờ Hải Vân Quan mới được được đối xử
bình đẳng như những di tích đã được công nhận là di sản lịch sử văn hóa
của tỉnh?n
Là một di tích lịch sử văn hóa
đã được công nhận, nhưng Hải Vân Quan lại có một “số phận” hẩm hiu nhất
là kể từ khi khai thông hầm đèo Hải Vân. Sự hoang vắng giữa chốn sương
mờ ảo, sự ứng xử vô tình của con người và sự bào mòn của thiên nhiên đã
làm Hải Vân Quan bị biến dạng…
Đèo Hải Vân
Quang cảnh Hải Vân Quan
Bài này nói về đèo Hải Vân, bài Hầm Hải Vân nói về hầm qua đèo này.
Đèo Hải Vân còn có tên là đèo Ải Vân (vì trên đỉnh đèo xưa kia có một
cửa ải) hay đèo Mây (vì đỉnh đèo thường có mây che phủ), cao 500 m (so
với mực nước biển), dài 20 km, cắt ngang dãy núi Bạch Mã (là một phần
của dãy Trường Sơn chạy cắt ra sát biển) ở giữa địa giới tỉnh Thừa
Thiên-Huế (ở phía Bắc) và thành phố Đà Nẵng (ở phía Nam), Việt Nam .
Di tích lịch sử ở đỉnh đèo hải vân không chỉ là một cái cửa thành
10:40 | 22/05/2008
Những ai đã từng đi đường bộ từ Bắc vào Nam
đều phải vượt đèo Hải Vân và đã chứng kiến cái di tích Hải Vân Quan đứng
sừng sững trên đỉnh đèo nhìn về phía vịnh Đà Nẵng.
Du khách tham quan đỉnh đèo Hải Vân TTCN - Đầu năm 2005, khi hầm đường bộ xuyên đèo Hải Vân được đưa ra vào sử dụng, đèo Hải Vân sẽ trở thành con đường du lịch đẹp nhất VN như nó đã từng được phong tặng “Đệ nhất hùng quan”.
Đèo Hải Vân (còn gọi là Ải Vân) dài 21km vắt ngang qua những ngọn núi cao ngất của dãy Trường Sơn nơi tiếp giáp với biển Đông. Đèo Hải Vân (có nghĩa là biển và mây vì sóng biển vỗ chân đèo và quanh năm mây mù bao phủ trên đỉnh) nổi tiếng là đường đèo đẹp nhất và cũng hiểm trở nhất VN trên hành trình vào Nam ra Bắc từ hơn 700 năm qua, với độ cao ở đỉnh đèo là 496m so với mực nước biển.
